Bóle stawu biodrowego mogą mieć bardzo wiele różnych przyczyn, a ich występowanie nie ogranicza się tylko i wyłącznie do konkretnej grupy wiekowej czy też płci, mimo, że pewne grupy schorzeń powodujące bóle biodra mogą być częstsze u jednej z płci lub w pewnych grupach wiekowych.
Dolegliwości ze strony biodra, zwłaszcza te, występujące na tle choroby zwyrodnieniowej stawu, mogą przez wiele lat być łagodne, mimo postępującego procesu chorobowego, prowadzącego w sposób ostateczny do zniszczenia stawu i w konsekwencji konieczności wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego.
Można dokonać podziału przyczyn dolegliwości ze strony biodra na 3 podstawowe grupy.
Ból biodra może mieć różne umiejscowienie i objawy towarzyszące w postaci zaburzeń ruchomości stawu, zaburzeń chodu itp. Każda informacja o lokalizacji i charakterze bólu jest ważna, gdyż może wskazać gdzie leży prawdopodobna przyczyna dolegliwości.
Ból zlokalizowany w okolicy pachwiny, promieniujący po przedniej i przyśrodkowej powierzchni uda do kolana (czasami mylnie sugerujący zajęcie procesem chorobowym kolana) może wskazywać na zapalenie stawu lub chorobę zwyrodnieniową, ale też może wynikać z objęcia procesem zapalnym kaletek maziowych, ścięgien lub też powstawać może z powodu istniejącej przepukliny.
Ból zaś zlokalizowany w bocznej okolicy biodra, nad krętarzem, może wskazywać na zapalenie kaletek okołokrętarzowych, rzadziej zapalenie stawu lub chorobę zwyrodnieniową. Może też być wynikiem zajęcia przez proces chorobowy kręgosłupa.
Natomiast, ból umiejscowiony w okolicy pośladków najczęściej wynika z choroby kręgosłupa, przyczyną mogą być też zmiany zapalne kaletki kulszowej lub też stan zapalny stawu krzyżowo-biodrowego w przebiegu ZZSK (w badaniu okolica nad stawem jest tkliwa).
Pierwszym krokiem w ocenie stanu stawu biodrowego jest badanie fizykalne oraz zmierzenie, czy obie kończyny są równe. Stan, w którym obie kończyny nie są równe może usposabiać do różnych schorzeń biodra. W większości badanie fizykalne wystarcza do zdiagnozowania przyczyn bólów, aczkolwiek w pewnych sytuacjach potrzebne mogą być też badania dodatkowe, zwłaszcza w celu diagnozowania przyczyn ograniczenia ruchomości w stawie i ewentualnej oceny stopnia zmian zwyrodnieniowych.
Nieraz, gdy przebieg choroby jest ciężki i nie reaguje ona na leczenie, wskazana może być scyntygrafia stawów. Prócz tego, zleca się czasami badania krwi lub w szczególnych sytuacjach aspirację wysięku stawowego.
Pierwszym objawem sugerującym zmiany w stawie biodrowym, jest ograniczenie rotacji wewnętrznej stawu - sugerować może ono chorobę zwyrodnieniową stawu lub jego stan zapalny. Prócz tego, badać powinno się zarówno brzuch i kręgosłup - ze względu na wspomniane wyżej istnienie bólów rzutowanych, zwłaszcza u kobiet, u których bóle biodra mogą wynikać z chociażby takich stanów jak bolesne miesiączkowanie.
Leczenie głównie obejmuje odciążenie kończyny dolnej i stawu biodrowego (odpowiednie obuwie, w przypadku nierównej długości kończyn konieczne może być używanie obuwia ortopedycznego; poza tym chodzenie o lasce - w celu odciążenia zdrowej kończyny; zmniejszenie wagi ciała) oraz odpoczynek. Prócz tego, wskazane są ćwiczenia i ruch stawu. Częste ćwiczenia w odciążeniu mogą poprawić wydolność stawu i zmniejszyć dolegliwości bólowe.
W celu złagodzenia bólu, stosować można niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub paracetamol. Pomocna może być również fizykoterapia i ultradźwięki oraz magnetronic. Korzystne są też wstrzyknięcia miejscowe steroidów. W przypadku, gdy już jednak doszło do ograniczenia ruchomości stawu lub gdy ból powoduje znaczne trudności w poruszaniu się i funkcjonowaniu, jedynym, ale i ostatecznym wyjściem może być protezoplastyka.
Tadeusz Markowski
Źródło, literatura uzupełniająca: "Reumatologia", John H. Klippel, Paul A. Dieppe, Fred F. Ferri, redakcja naukowa wydania polskiego - Leszek Szczepański.